Op school krijgen hooggevoelige kinderen veel indrukken te verwerken. Zodra de harde en doordringende schoolbel schel over het schoolplein galmt, begint het. Een grote groep kinderen die duwend en lachend de school binnengaat. Dan het geschuif van de stoelen in het klaslokaal, het geklik van een pen of gekuch. En als de les is begonnen, moet je goed opletten. Sommige hooggevoelige, ook wel hoogsensitieve kinderen genoemd (HSK’s), worden stil en trekken zich dan terug, anderen worden juist druk en zijn aanwezig door al die prikkels. Hoe ga je met deze kinderen om en help je hen deze prikkels te verwerken, zodat ze een fijne schooltijd hebben en zich goed ontwikkelen?
Voor een hooggevoelig kind is school over het algemeen erg vermoeiend door alle prikkels die hij er te verwerken krijgt. Het stil moeten zitten en luisteren naar de juf of meester, de druk om te presteren. Het goed willen doen. Door alle geluiden of gevoelens kan een kind snel afgeleid zijn en zich niet goed kunnen concentreren. De juf of meester die plotseling boos een klasgenoot aanspreekt die niet luistert of brutaal is. Ook al is het niet voor hem bestemd, het komt wel hard bij ‘m binnen.
Stil of druk gedrag is een signaal
Een hooggevoelig prikkelmijdend kind zal, als hij overprikkeld is, stil zijn en zich terugtrekken. Maar niet snel storend aanwezig zijn. Een hooggevoelig prikkelzoekend kind daarentegen zal juist druk reageren of clownesk gedrag vertonen en niet goed luisteren. Grote kans dat de juf of meester denkt dat ‘t kind dan ongehoorzaam is. Dat hij wel kan luisteren, maar dat niet wil. En dat is nou net niet het geval …
Er is dan veelal geen begrip voor deze kinderen. Vervolgens reageert men over het algemeen alleen op het gedrag in plaats dat men ook kijkt naar de oorzaak van en behoefte achter dat gedrag. Grote kans dat de omgeving hierdoor, veelal ten onrechte, een ‘label’ wil plakken … Druk en clownesk gedrag van een hooggevoelig kind is een signaal, maar ook stil en teruggetrokken gedrag.
Bewustwording behoefte van HSK
Door onwetendheid wordt er niet altijd op een effectieve manier gereageerd op het gedrag van deze kinderen. Het belangrijkste is de bewustwording dat sommige kinderen gevoeliger zijn dan anderen en daar rekening mee te houden, door eventuele knelpunten te signaleren en daar actie op te ondernemen op een positieve manier. Om hooggevoelige kinderen een fijne schooltijd te bezorgen, hoeven er niet hele grote aanpassingen gedaan te worden.
Wat moet je niet doen?
Macht proberen uit te oefenen over het kind als hij niet luistert of druk doet. Dat werkt alleen maar averechts. Als je macht probeert uit te oefenen over het kind, zal dat een gevoel van onrecht en boosheid oproepen. Grote kans dat hij de strijd met je aangaat. Dit hoeft niet altijd openlijk te zijn, maar kan ook op een provocerende manier.
Tips om een kind te helpen
Belangrijk om te weten is, dat als een kind overprikkeld is, er veel stress is. De meest natuurlijke manier om dat kwijt te raken is door te bewegen. Daardoor zal een hooggevoelig prikkelzoekend kind waarschijnlijk niet stil kunnen zitten. Kinderen zijn heel goed in staat om, al dan niet met hulp, zelf aan te geven wat ze nodig hebben. Ga open en eerlijk met een kind om. Op een rustige manier en vanuit respect. Spreek ‘m persoonlijk aan, dus niet in groep met iedereen erbij. En stel waar nodig duidelijke grenzen. Zij leren het best in een rustige en veilige omgeving. De volgende tips ondersteunen hierbij:
- De juf of meester helpen
Het kind kan zijn stress kwijt door te bewegen en doet tegelijkertijd iets waarmee hij helpt, bijvoorbeeld door iets uit te delen in de klas of iets te halen. Als hij dat leuk vindt om te doen, geeft dit hem ook nog een goed gevoel. - Afwisseling en uitdaging in de lesstof
Een hooggevoelig prikkelzoekend kind heeft een hekel aan om steeds dezelfde lesstof te herhalen. Hij verliest dan z’n interesse en vermogen om te concentreren. Afwisseling en uitdaging zijn onder andere nodig om plezier te hebben in wat hij doet. Dan zal hij weinig tot geen storend of onacceptabel gedrag laten zien. - Tangle
Een tangle is een draaiend therapeutisch hulpmiddel om stress te verlagen en handspieren te ontspannen. Je neemt de tangle in de hand of in twee handen en maakt eindeloos vloeiende bewegingen. Een kind kan bijvoorbeeld ‘friemelen’ aan een tangle onder het lezen of luisteren, zonder anderen te storen. Je hebt ze in verschillende soorten: tangles met vlakke en ruwe oppervlakte, tangles met een zachte rubberen laag, gladde tangles en fluweelzachte tangles. - Wiebelkussen
Voor kinderen die moeite hebben met stilzitten, is het wiebelkussen een mooie oplossing. Een wiebelkussen geeft een kind steeds nieuwe prikkels, waardoor ze zich moeten aanpassen aan nieuwe situaties. Dit verbetert de bloedcirculatie, de concentratie en de aandacht. Een wiebelkussen is een ergonomisch en aanpasbaar, met lucht gevuld zitkussen. Je hebt ze in verschillende uitvoeringen en kleuren, bijvoorbeeld een wiebelkussen van 1000 gram in turquoise of een wiebelkussen van 700 gram in blauw. - Bouncy band
Een Bouncy Band helpt kinderen focussen in de klas. Het is een elastische band die tussen de poten van de tafel hangt. Kinderen kunnen hier hun voeten op zetten om de benen te strekken of te wiebelen, zonder dat het geluid maakt en hen uit hun concentratie haalt. Het zou actief leren aanmoedigen en eventuele angsten, een teveel aan energie of verveling en frustratie verminderen. De meeste kinderen vinden het heerlijk. - Verzwaringsknuffel
Verzwaringsknuffels helpen kinderen door de geleverde druk met hun concentratie tijdens het huiswerk, of om aandachtig te blijven in de klas. De verzwaarde knuffel kan op de schouder, rond de nek of op de dijen worden gelegd. Een gebruiksperiode van ongeveer 15 tot 20 minuten wordt aanbevolen vanwege het gewicht.
Wil je ook dat er meer begrip is voor hooggevoelige kinderen met een sterke wil (strong-willed)? Deel dit blog dan via de shareknop. Dankjewel!
Christine Hemel | HSP- en kindercoach
Holistisch gezins- en kindertherapeut
____________________________________________________________________________________________
Wil jij ervaringen uitwisselen over dit onderwerp met gelijkgestemden of wil jij weten hoe je je kind leert omgaan met zijn hooggevoeligheid? Dat kan in de Facebookgroep Hooggevoelige Moeders en Kinderen. Je bent van harte welkom!
Maak dan de hooggevoeligheidstest: