Stichting School & Veiligheid organiseerde van 26 september t/m 30 september 2022 weer de week tegen pesten. Het motto dit jaar is: Grapje! Moet toch kunnen?! Aangezien ‘pesten’ een belangrijk onderwerp is, wil ik hier bij stilstaan. Vooral ook omdat hoogsensitieve kinderen vaak een doelwit lijken te zijn voor pesterijen. Maar klopt dit? En hoe ga je ermee om als je kind gepest wordt?
Pesten is een vorm van agressie waarbij geprobeerd wordt om iemand steeds opzettelijk pijn te doen. Dat kan zowel offline als online. Bij pesten zijn verschillende mensen betrokken: de pester, de gepeste en de omstanders. Degene die pest heeft vaak een sterkere sociale positie dan degene die gepest wordt. Pesten kan stoppen als omstanders het pesten afkeuren en de gepeste helpen.
Cijfers
Om een indruk te krijgen hoeveel leerlingen er gepest zijn, volgen hier wat cijfers:
- 10 procent van de leerlingen van de basisschool en 9 procent van de leerlingen in het voortgezet onderwijs zegt wel eens gepest te zijn.
- Pestgedrag komt onder jongens meer voor dan onder meisjes. Van de leerlingen in het voortgezet onderwijs zegt 2,7 procent van de jongens en 1,1 procent van de meisjes minstens twee keer per maand iemand te pesten (2017).
- 1,6 procent van de leerlingen in het voortgezet onderwijs zegt minstens twee keer per maand iemand online te pesten, meer jongens dan meisjes. Dit komt in het basisonderwijs nauwelijks voor.
Onderzoek
Esther Bergsma onderzocht dit en uit haar onderzoek onder hoogsensitieve kinderen blijkt dat 25% wordt gepest. Een relatief hoog percentage. Het kan vanuit twee kanten zo hoog zijn:
- Ze zijn vaker het mikpunt. Bijvoorbeeld omdat ze anders zijn, of heftig reageren.
- Ze voelen het vaker als pesten. Bijvoorbeeld omdat ze zelf heel inlevend zijn en nare woorden hen heel veel pijn doen.
Grote impact
Pesten heeft een grote impact op degene die gepest wordt. Het veroorzaakt stress, angst, eenzaamheid en gebrek aan zelfvertrouwen. Pesterijen op school kunnen je jarenlang achtervolgen. Het kan diepe sporen nalaten in iemands denken en emotionele leven. Zeker als één van de gevolgen van pesten trauma betreft, kan een pestverleden verwerken soms jaren kosten. Pesten stopt niet vanzelf. Daarom is het belangrijk om in te grijpen. Scholen zijn weer begonnen, goed om extra aandacht te hebben voor het pedagogisch klimaat op school. Pesten gebeurt veel online, dit maakt het minder zichtbaar. Heb aandacht voor de signalen.
Ontkenning bij pesten
Waarom heeft de ene persoon later meer last van zijn of haar pestverleden dan de andere? Dit heeft vooral te maken met erkenning of juist met ontkenning van het probleem. Op het moment dat pesten niet erkend wordt, sta je er helemaal alleen voor met al je angsten en onzekerheden. De leerkracht die het niet ziet, thuis waar je niet terecht kan óf waar je zelf aanvoelde dat er geen ruimte voor was.
Hoe ga je ermee om?
Als je kind vertelt dat het gepest wordt, is het belangrijk om stil te staan bij wat er gebeurd is en wat het met hem doet. Het kan misschien zijn dat je vindt dat je kind snel denkt dat hij gepest wordt en dat hij flink moet zijn. En de gevoeligheid heeft daar zéker een rol in.
Je kunt je voorstellen dat als je alle prikkels sterker (en meer) binnenkrijgt en die ook nog eens diepgaander verwerkt worden, dat dat ook gebeurt bij prikkels die niet fijn zijn. Zoals een gemene opmerking, of als dingen (volgens jouw kind) niet rechtvaardig verlopen. Het kan soms best een uitdaging zijn om te achterhalen wat er nou eigenlijk gebeurd is. Contact met de juf of meester kan daarbij helpen. Heb aandacht voor hoe je kind zich voelt. Wat erg belangrijk is, is dat je het gevoel van jouw kind erkent. Je kunt dingen bespreken en uitleggen.
Gepest?
Leesboekje Gepest? – Hart onder de riem’ – voor als je gepest bent of wordt. Een leesboekje vol positieve verhalen en teksten voor slachtoffers van pesten.
Top 10 boeken voor de Landelijke dag tegen pesten toplijst
- Spijt!
Jochem voelt zich niet erg gelukkig in de tweede klas. Hij is het mikpunt van getreiter. David doet er niet aan mee, maar hij durft er niks van te zeggen. De klassenleraar, die gymnastiek geeft, grijpt ook niet in. Hij heeft een hekel aan Jochem. Jochem lijkt zich niets aan te trekken van de pesterijen, die elke dag erger worden. Als de klas weer eens om hem dubbel ligt, lacht hij zelf mee. Maar op een ochtend krijgen ze van de rector te horen dat Jochem na de klassenavond niet is thuisgekomen. David voelt zich schuldig. Waarom heeft hij zijn mond ook nooit opengedaan? Samen met een vriendin gaat hij Jochem zoeken om te zeggen dat het hem spijt. Dan vinden ze Jochems tas in het meer. Misschien is het al te laat… - Pudding Tarzan
Iwan Olsen is een miezerig jongetje, het mikpunt van pesterijen, de domste van de klas en de slechtste met gymnastiek. Iedereen vindt hem een domme slappe hap en noemt hem Pudding Twan. Maar op een dag spuugt hij verder, leest hij beter, fietst hij harder en voetbalt hij slimmer dan alle andere jongens. Die dag lijkt hij de echte Twan wel. - Op mijn schouders
Iedereen denkt ze te kennen: Libby is het dikste meisje van het land en Jack is de eeuwige lolbroek. Als ze elkaar ontmoeten zijn ze allebei vooral kwaad, maar al snel daarna verrast. Want hoe beter ze elkaar leren kennen, hoe minder eenzaam ze zich voelen. Op mijn schouders is een indringend en bijzonder liefdesverhaal. - Alles over pesten
Zijn kinderen wreed? Is pesten onvermijdelijk? Ben je vroeger zelf gepest en ben je bang dat jouw kind hetzelfde lot wacht? Aan de hand van wetenschappelijke inzichten uit de psychologie, de sociologie, de biologie en de praktijk, afgewisseld met tips en adviezen voor ouders, bespreekt de auteur waarom en wanneer kinderen (en volwassenen) pesten, waarom sommigen de klos zijn en waar ouders van gepeste kinderen tegenaan lopen. Mieke van Stigt is socioloog en pedagoog. Ze schrijft en spreekt over jeugd, gezin, onderwijs en levensloop. - Pesten
mijn boek over durf en zelfvertrouwen
Wat is pesten? Hoe ontstaat het? Hoe voelt het om gepest te worden en wat kun je eraan doen? In dit boek kunnen kinderen aan de hand van gerichte vragen en opdrachten opschrijven en tekenen wat het met ze doet en hoe ze het kunnen aanpakken om er iets tegen te doen. Een stappenplan met veel praktische tips biedt een bruikbaar handvat. Voor kinderen, ouders, leerkrachten en hulpverleners. - De SurvivalKID 2 – De survivalKID pesten
Ken je iemand die gepest wordt? Zou je zelf iemand durven pesten? Of word je zelf gepest? Wat kun je zelf doen in die situaties? Wat kunnen anderen doen? Er zijn een heleboel vragen en emoties die bovenkomen als je met pestsituaties te maken krijgt. Dit boek bekijkt de pestproblematiek vanuit verschillende perspectieven en benadrukt het belang van de omgeving in het oplossen en bespreekbaar maken van pestgedrag. Het werd op maat van kinderen geschreven en wetenschappelijk onderbouwd aan de hand van de KiVa-programma. – Survivalboek op maat van kinderen – Met weetjes, mopjes, cartoons,… – Wetenschappelijk onderbouwd: gestoeld op het internationaal erkende KiVa-programma . - Ik ben Vincent en ik ben niet bang
Na Sammie en opa en Hotel Bonbien komt Enne Koens met het jeugdboek Ik ben Vincent en ik ben niet bang, over een jongen die gepest wordt. Voor Vincent is school net als survivallen: je weet nooit precies wanneer je welke ramp kunt verwachten, dus je kunt je maar beter goed voorbereiden. Hij kent het SAS Survival Handboek dan ook uit zijn hoofd. En hij heeft altijd een blikje met handige survivalspullen bij zich. Maar het ergste moet nog komen: schoolkamp. Hij heeft nog zeven dagen om zich voor te bereiden. Dan komt er een nieuw meisje bij hem in de klas, De Jas, en dat verandert alles… - Pesten & treiteren
psychisch geweld in het dagelijks leven
Pesten en treiteren binnen relaties en op het werk heeft verstrekkende gevolgen. Deze vorm van intimidatie wordt nog altijd onderschat en gebagatelliseerd, ook door hulpverleners. Slachtoffers vinden daardoor geen erkenning, en preventiebeleid en wetgeving zijn ontoereikend. En dat terwijl iedereen het slachtoffer kan worden van intimidatie. In Pesten en treiteren legt psychiater Marie-France Hirigoyen haarscherp de mechanismen bloot die aan pesten en treiteren ten grondslag liggen, en laat aan de hand van vele casestudies de soms extreme gevolgen ervan zien. Haar verhelderende boek is niet alleen een praktische gids voor slachtoffers en hulpverleners, maar ook een pleidooi voor professionele aanpak en begeleiding. ‘Dit boek draagt bij aan de brede discussie die in onze samenleving gevoerd moet worden om te komen tot meer erkenning van de slachtoffers, betere opvang en een beter preventiebeleid.’ – Willeke Bezemer (psychologe en seksuologe die advies en training geeft bij beleid tegen seksuele intimidatie en psychisch geweld). - Pepijns geheim
Eén op de tien basisschoolleerlingen wordt gepest. Pesten is voor alle betrokkenen negatief: voor het gepeste kind, maar ook voor de pester en kinderen eromheen. Eckhart Tolle trok zich het lot van deze kinderen aan en schreef samen met Robert S. Friedman het hartverwarmende boek Pepijns Geheim. Pepijn ontdekt een manier om met pesten om te gaan, namelijk door te proberen zich geen zorgen te maken over morgen. Gemakkelijker gezegd dan gedaan, maar met behulp van dit geheim lukt het hem en hierdoor zijn zowel Pepijn als zijn pestkop uiteindelijk geholpen. Wie zelf De Kracht van het NU heeft gelezen zal de ideeën van Tolle uit dit boek herkennen: de enige manier om gelukkig te worden is door in het NU te leven. Pepijns Geheim helpt kinderen om zich daarvan bewust te worden. - Off line
Jiska is een heel gewoon meisje van 13. Maar als ze bij de populaire Sophie in de klas komt, wordt alles anders. Waarom weet ze niet, maar om de een of andere reden heeft Sophie het op haar gemunt, en steeds meer klasgenoten doen met haar mee. Jiska wordt gepest, krijgt gemene sms’jes en er komt zelfs een anti-Jiska hyve. In korte tijd verandert haar onbezorgde leven in een hel. Tevergeefs vraagt ze de anderen ermee te stoppen. Wat moet Jiska doen?
Geschreven door: Christine Hemel | HSP- en kindercoach
(Holistisch therapeut i.o./jeugdtrauma professional)
____________________________________________________________________________________________
Wil jij ervaringen uitwisselen over dit onderwerp met gelijkgestemden of wil jij weten hoe je je kind leert omgaan met faalangst of zijn hooggevoeligheid? Dat kan in de Facebookgroep Hooggevoelige Moeders en Kinderen. Je bent van harte welkom! Heb je een vraag en wil je persoonlijk begeleidt worden? Stuur gerust een mail naar christine@sterrenhemel.info.
Maak dan de hooggevoeligheidstest: