Het is heel frustrerend als je ziet dat je kind dingen niet durft of zich zo aanpast aan anderen dat hij haast onzichtbaar wordt in een groep. Je wilt graag dat je kind gelukkig is en zich goed ontwikkelt. Wist je dat een hooggevoelig kind een grotere kans heeft om faalangst te ontwikkelen, dan kinderen die minder gevoelig zijn? Waar komt die onzekerheid of faalangst vandaan? En, moet je je kind dan stimuleren om meer te durven of juist beschermen? Maar nog belangrijker. Hoe kun je ervoor zorgen dat je kind meer zelfvertrouwen krijgt? Daar gaan we in dit blog dieper op in.
Wat is de oorzaak?
Om een kind goed te kunnen helpen, is het van groot belang om te begrijpen waardoor hij onzeker wordt. Hooggevoelige kinderen zijn over het algemeen erg gevoelig voor de goedkeuring van hun omgeving. Dit maakt hen kwetsbaar. Het risico dat ze worden afgewezen, maakt hen onzeker en kan er zelfs voor zorgen dat ze faalangst ontwikkelen. Ieder kind is uniek en dat geldt ook voor hooggevoelige kinderen. Het maakt namelijk uit of je kind liever prikkels vermijdt of prikkels opzoekt. Deze kinderen gaan namelijk anders om met afkeuring uit hun omgeving. Ik zie dit verschil zelf heel duidelijk bij mijn kinderen die allebei hooggevoelig zijn. Mijn zoon zoekt de prikkels op en mijn dochter vermijdt ze liever.
Het hooggevoelige prikkelmijdende kind
Kinderen die hooggevoelig en prikkelmijdend zijn, voelen heel snel aan als anderen hun gedrag afkeuren. Dit merken hooggevoelig kinderen aan hele subtiele signalen. Dit kan komen door iemands houding, gezichtsuitdrukking, intonatie van de stem en de woorden die diegene gebruikt. Bijvoorbeeld als de juf te hard tegen een klasgenootje praat. Daar hebben ze last van. Deze kinderen houden namelijk van harmonie en wederkerigheid. De kans is groot dat zij zich in een grote groep aanpassen aan anderen om maar niet afgewezen te worden als ze bijvoorbeeld een idee hebben. Ze zijn dan ‘onzichtbaar’ en laten hun talenten dan ook niet zien. Het raakt hen erg als ze bijvoorbeeld niet mee mogen spelen met andere kinderen. In sociaal opzicht lopen deze kinderen voor op anderen. Het gevoel dat ze afgekeurd worden, is voor deze kinderen heel echt. Neem hen daarom serieus. Ze voelen bij afkeuring en kritiek namelijk pijn en verdriet. Sommige kinderen moeten dan huilen, anderen huilen zonder tranen. Als ze dan kritiek krijgen omdat ze huilen, voelt dat weer als een afkeuring. Dit komt erg hard aan. Met als gevolg dat hun zelfbeeld en zelfvertrouwen onder druk komen te staan. Let bij hooggevoelig kinderen op hoe je kijkt, tegen hen praat en erken hun gevoel. Voor hen is het belangrijk dat zij kunnen doen waar ze goed in zijn. Vaak zijn zij erg creatief. Mijn dochter tekent erg graag. Haar zelfvertrouwen werd groter toen zij naar een kunstatelier ging en met dit talent aan de slag ging en mooie dingen kon maken.
Het hooggevoelige prikkelzoekende kind
Bij kinderen die prikkels opzoeken, werkt het iets anders. Net als ieder ander kind, vinden ze het fijn om te horen dat ze het goed doen. Ervaren zij afkeuring. Dit hoeft dus niet eens zo te zijn. Dan komt dit diep bij hem binnen met als gevolg gevoelens van frustratie, verdriet, machteloosheid, onzekerheid of faalangst. Het kan ook zijn dat ze denken dat ze iets kunnen, maar dat dat in de praktijk tegenvalt en het hen niet lukt. Voor hun gevoel falen ze dan. Hooggevoelige prikkelzoekende kinderen kunnen dan hun boosheid afreageren op anderen, zodat ze de pijn en frustratie niet hoeven te voelen. Dit verdriet zullen ze overigens niet zo gauw laten zien. Ook zullen ze er liever niet over willen praten. Een prikkelmijdend kind voelt veel, maar weet niet goed wat hij daarmee aan moet. Het lijkt dan alsof deze kinderen op een negatieve manier aandacht vragen. Voel je dan niet aangesproken als je kind boos is en naar tegen jou doet, maar probeer te kijken naar wat er precies aan de hand is en te begrijpen dat hij moeite heeft met dingen fout te doen. Dit voelt namelijk als falen. Kinderen die prikkelmijdend zijn, hebben behoefte aan duidelijkheid. Blijf vooral rustig en geef op een duidelijke manier de grens aan zonder autoritair te zijn. Dit geeft hen houvast en een gevoel van veiligheid.
Vergroot het zelfvertrouwen
Hoe doe je dat, het zelfvertrouwen van je kind vergroten? Zelfvertrouwen is het vertrouwen in jezelf. Dit heeft te maken met het beeld dat je van jezelf hebt. Als je je zelfbeeld laat afhangen van je omgeving, dan loop je de kans om gekwetst te worden. Het is daarom belangrijk om een goed en realistisch zelfbeeld te hebben. Dus dat je weet wie je bent, wat je kwaliteiten zijn en doet waar je goed in bent. Er zullen altijd mensen zijn die jou niet zo aardig vinden, maar dat raakt je dan veel minder. Het is belangrijk om je kind niet teveel te beschermen of te stimuleren, maar hierin te begeleiden en vaardigheden te leren. Dat je je kind leert omgaan met situaties die voor hem lastig zijn. Neem daarin kleine stapjes die haalbaar zijn en vier de successen die je kind behaalt. En als je hem complimentjes geeft, doe dat bijvoorbeeld over zijn inzet. Dus niet omdat hij slim is of ergens goed in is. Dat laatste werkt alleen maar averechts, omdat het hem kan belemmeren om nieuwe dingen te proberen. Want wat als iets hem niet lukt en hij faalt? Laat je kind merken dat hij goed is, zoals hij is.
Boekentip
Elke ouder wil dat zijn kind gelukkig is, goed in zijn vel zit en met vertrouwen in het leven staat. Maar tussen wensdroom en realiteit gaapt soms een kloof. Wat als blijkt dat je kind een laag zelfbeeld heeft, gepest wordt of voortdurend zit te piekeren? Dit toegankelijke en praktische boek Opvoeden tot zelfvertrouwen, 20 manieren om de weerbaarheid van je kind te vergroten geeft je de tools in handen om samen met je kind te bouwen aan meer zelfvertrouwen, veerkracht en een gezonde assertiviteit. Stap voor stap leer je dankzij concrete tips en oefeningen je kind opkomen voor zichzelf, met respect voor de grenzen van anderen.
‘Je ontwikkelt geen stress omdat je niet perfect bent. Je ontwikkelt stress omdat je perfect wilt zijn.’
Geschreven door: Christine Hemel | HSP- en kindercoach.
Andere blogs:
____________________________________________________________________________________________
Wil jij ervaringen uitwisselen over dit onderwerp met gelijkgestemden of wil jij weten hoe je je kind leert omgaan met zijn hooggevoeligheid? Dat kan in de Facebookgroep Hooggevoelige Moeders en Kinderen. Je bent van harte welkom!
Maak dan de hooggevoeligheidstest: